As I am approaching my 50’s, I am starting to feel more and more ‘conservational’ about my art and activism career. I was one of the earliest people in Dutch media to display some sort of non-binary identity, in a time when we didn’t have the right words yet.
For Dutch speakers I’m hereby posting an old interview (with some terrible statements and formulations I would NEVER use today!) from the Rotterdams Dagblad, may 20th 2003, an interview with me under my old stage name Joli(e):
“Transgenderisme is de toekomst!”
– Door Eva Crouwell
Het Nederlands Transgender Filmfestival, dat dit jaar voor de tweede maal plaatsvindt, is voor de Rotterdamse kunstenaar Joli(e) een echte eyeopener geweest. Het bevestigde dat er meer mensen bestaan die zich niet in de biologisch bepaalde sexen kunnen vinden en zich in het grijsgebied tussen man en vrouw begeven. Wat transgenderisme allemaal kan inhouden, is van 21 tot en met 25 mei in De Balie te Amsterdam te beleven.
Wie Joli(e) (1975) voor het eerst ontmoet, zal er vast vanuit gaan dat zij een doodgewone vrouw is met een androgyn uiterlijk. Maar innerlijk voelt deze kunstenaar zich zowel man als vrouw. Of sterker nog; iets wat daar tussenin zit. En dat verklaart waarom zij zich een transgender noemt, wat zij gekscherend in de artiestennaam Joli(e) heeft vertaald.
Paraplu-begrip
,,De oorspronkelijke uitleg van het woord transgender is: een persoon die in staat is zowel als man én als vrouw door het leven te gaan. Maar de laatste jaren is het woord transgender meer en meer een paraplu-begrip geworden voor van alles en nog wat. Van travestiet tot feminist. En dat schept veel verwarring. Ook omdat sexuele voorkeur ten onrechte wordt verbonden met sexe-identiteit, weet Joli(e), die tevens bisexueel is.
Voordat ze het Nederlands Transgender Filmfestival in 2001 had bezocht, wist ze niet goed hoe ze haar interne conflict moest benoemen. Het besef aldaar dat er ook andere individuen met hetzelfde worstelen, noemt Joli(e) een verademing. ,,Dit festival gaf mij herkenning. Mijn gevoel is gerechtvaardigd. Ik schipper op de lijn tussen man en vrouw. En ik weet ook ongeveer waar mijn grenzen liggen. Vrouwelijker dan een relnicht kan ik mij niet voelen, maar een man ben ik ook niet. Ik ben een Joli(e). ,,
De Rotterdamse kunstenaar wil zich daarom ook zeker niet tot man laten ombouwen. ,,Dan zou ik een transsexueel zijn. Dat is iets heel anders en bovendien beperkend. Dan zit je voor je gevoel in het verkeerde lichaam. En dat heb ik niet zo extreem. Het enige waar ik nog mee worstel is de mogelijkheid om mannelijke hormonen te slikken. Alleen ben ik bang voor een persoonlijkheidsverandering, wat één van de gevolgen kan zijn. Zover ben ik nog niet, misschien durf ik het over twintig jaar ofzo?,,, zegt ze lachend.
Zoektocht
Tot op zekere hoogte is de zoektocht van Joli(e) naar zichzelf vergelijkbaar met de zoektocht van ieder mens. Met als grote verschil dat het hier ook om het bestrijden van biologisch en maatschappelijk ingebakken vooroordelen over de sexen gaat. ,,In sommige culturen, zoals bij de boeddhisten, bestaan er wel drie of vier geslachten. En op Samoa worden jongetjes vaak als meisjes opgevoed. Maar in het westerse denken moet men kiezen tussen slechts twee sexen. Ook al komen ‘afwijkingen’ (gender dysforie) vaker voor dan het Down-syndroom.,,
(tekst gaat verder onder foto)
Hit Yourself! actie pop
– Animatie-Kunstenaar Joli(e) logeert tijdens het Nederlands Transgender Film Festival niet bij een mevrouw of een meneer, maar bij een vreer.
Foto Jaap Rozema/Rotterdams Dagblad
Niet alleen haar artiestennaam maakt zichtbaar dat Joli(e) bezig is met transgenderisme. Ook in het werk van de kunstenaar, dat veelal computergerelateerd en/of interactief is, komt het thema duidelijk naar voren. Zo heette een van haar afstudeerprojecten aan de Willem de Kooning Academie ‘GenderBender Beatbox’ en is ‘Hit Yourself’ een pop met zowel vrouwelijke als mannelijke kenmerken (zie foto), een zeer duidelijk statement. De laatste tijd heeft ze zich toegelegd op korte, abstracte animaties, met bijvoorbeeld driehoeken en rondjes als sekseloze hoofdpersonen.
Op basis van dit recente werk werd Joli(e) gevraagd de leader voor het Nederlands Transgender Filmfestival 2003 te maken. Op de valreep kunnen de filmpjes niet worden ingezet. Jammer, want haar werk leent zich goed voor het evenement. Ondanks deze kink in de kabel gaat Joli(e) toch opgetogen naar het festival. Ze kan het zelfs niet laten het nut ervan te onderstrepen. ,,Dit festival zet je wereldbeeld totaal op z’n kop en dat is af en toe best goed. Transgenderisme is de toekomst!,, zegt ‘zhij’, (=transgender-aanduiding) overtuigd.
Heb ik aanraders? Mmmm, eigenlijk wil ik alles wel zien, maar ik ga echt voor de verzamelprogramma’s met korte films, aangezien ik die zelf ook maak. En naar de Noorse film Alt Om Min Far (All about my father) ben ik erg nieuwsgierig. Een zoon volgt in deze documentaire zijn vader die zich het liefst als vrouw verkleed en daar begrijpt hij niets van. De vader is aanwezig op het festival. Het lijkt me heel spannend met hem te kunnen discussieren.”
Het Nederlands Transgender Filmfestival is van 21 tot en met 25 mei in De Balie in Amsterdam te bezoeken. Werk van Joli(e) is vanaf 6 juli in het Schielandshuis Museum te zien als onderdeel van de tentoonstelling ‘Het Geluk van de Huisvrouw’
http://www.transgenderfilmfestival.com
http://www.joliesworld.com
JiroGhianni.com 